راهنمای کویرگردی | نکات اولین سفر به کویر

راهنمای کویرگردی و کمپ زدن در کویر

رفتن به دل کویر و گذراندن ساعاتی هرچند کوتاه در آن، یکی از تفریحاتی است که هر کسی باید تجربه کند. افرادی که اهل طبیعت‌گردی و سفر هستند، فصل پاییز و زمستان کویر را از دست نمی‌دهند. تورهای آفرودی، شب مانی در کویر، مشاهده آسمان شب و ...، همگی از برنامه‌های قابل انجام در سفرهای کویرگردی است. اقلیم خاص و متفاوت از شرایط محل سکونت افراد، رفتن به کویر را نیازمند برنامه‌ریزی و آمادگی‌های خاصی می‌کند. در این مطلب، قصد داریم ضمن آشنا کردن شما با کویرگردی و زوایای آن، به تشریح ملزومات اساسی و لوازم ضروری در آن بپردازیم.

آشنایی با بهترین زمان سفر به کویر

اکثر افرادی که تجربه حضور در کویر را ندارند، گرمای مطلق و آفتاب سوزان را جزء ویژگی‌های همیشگی اقلیم‌های بیابانی می‌دانند. این فرض تا حدی درست است ولی مناطق خشک معمولا سرمای طاقت‌فرسایی هم دارند. فصل و زمان سفر در هر نوع طبیعت گردی، دارای اهمیت بسیار بالایی است. با این حال، در کویر به‌دلیل اختلاف دمای بسیار زیادی که در ساعات مختلف شبانه‌روز وجود دارد، این اهمیت دوچندان می‌شود. به همین دلیل، برنامه‌ریزی و آمادگی پیش از حرکت به این‌گونه مناطق، لازم و ضروری است. در مقاله «اصول کمپینگ زمستانی» به نکات مهمی پرداخته‌ایم.

به‌طور کلی، بهترین زمان سفر به کویر، پاییز و زمستان است. با شروع فصل پاییز، هوا در نواحی بیابانی کمی معتدل‌تر شده و قابل تحمل است؛ هرچند که سرمای شدید در شب وجود دارد. نکته دیگری که باعث برتری این فصول نسبت به زمان‌های دیگر می‌شود، خواب زمستانی حیوانات یا کم فعالیت بودن آن‌هاست. در فصول سرد احتمال روبه‌رو شدن شما با موجودات و حتی حشرات بسیار کمتر است و می‌توانید در سفر خود آرامش بیشتری از این بابت داشته باشید.

همچنین توجه داشته باشید که بهترین روزهای سفر به هر منطقه کویری فرق می‌کند. بعضی از مناطق در اوایل پاییز، بهترین شرایط آب‌وهوایی را دارند و بعضی از مناطق دیگر حتی ممکن است در اوایل بهار مناسب سفر باشند. پس باید با توجه به مقصد و نوع سفر خود، بهترین زمان کمپینگ را انتخاب کنید. یکی از مهم‌ترین فاکتورهای برنامه‌ریزی و آمادگی قبل از سفر همین مورد است و نباید انتخاب مکان و زمان مناسب سفر را دست کم گرفت. حتما پیش از سفر، در مورد محل کمپ خود اطلاعات دقیق کسب کرده و بدون آگاهی از شرایط جوی، مسافرت خود را شروع نکنید.

وسایل ضروری در سفر به کویر

کویرگردی هم مانند هر سفری نیاز به ملزومات خاص خود دارد. بسیاری از کالاهای مورد نیاز در انواع کمپینگ، مشترک هستند. با این حال، با توجه به شرایط و آب‌وهوای منطقه، مدت زمان سفر و بسیاری از عوامل دیگر، وسایل ضروری در سفر هم تغییر خواهد کرد. در ادامه بعضی از مهم‌ترین تجهیزاتی را که لازم است در سفر به کویر همراه داشته باشید، معرفی می‌کنیم.

• آب و موادغذایی

آب یکی از اساسی‌ترین نیازهای هر موجود زنده‌ای است. انجام هر فعالیتی، باعث مصرف مقداری از آب بدن شده و جبران آن ضروری است. در کویر به دلیل آب‌وهوای خشک و تابش طولانی مدت آفتاب، از دست رفتن آب بدن سریع‌تر اتفاق می‌افتد. به همین دلیل، همراه داشتن قمقمه و ذخیره آب کافی اهمیت بالایی دارد.

مورد بعدی، مواد خوراکی است. همیشه غذای سبک و انرژی‌زا همراه داشته باشید و از میان‌وعده‌های مقوی استفاده کنید. از مصرف موادی مانند نمک و چربی که باعث تشنگی شما می‌شوند، بپرهیزید.

• لباس مناسب کویر

همراه داشتن لباس مناسب را فراموش نکنید. در سفر کویری، بهتر است از لباس‌های نخی و آزاد استفاده کنید. لباس‌های تنگ، حرکت و فعالیت شما را دشوار خواهند کرد. روشن بودن رنگ پوشاک هم باعث انتقال کمتر گرما به بدن شما می‌شود. همچنین هرچه درز و جیب کمتری در لباس شما وجود داشته باشد، از ورود شن و ماسه به آن در امان هستید. در ضمن، همراه داشتن لباس گرم مخصوصا برای شب‌های سرد کویر را حتما به یاد داشته باشید.

علاوه‌بر لباس، کفش مناسب هم از اهمیت بالایی برخوردار است. به‌هیچ عنوان با دمپایی یا صندل به کویر نروید؛ زیرا خطر گزیده‌شدن بسیار بالاست. کلاه و هدبند، دستمال سر، عینک و ... از موارد دیگه‌ای هستن که در بعضی از شرایط کویر، کارایی بسیار بالایی دارند.

• کیف کمک‌های اولیه

همانند هر فعالیتی، رعایت موارد ایمنی و اقدامات پیشگیرانه، از الزامات اصلی در هر سفر است. پس همیشه یک جعبه یا کیف امداد همراه خود داشته باشید. به دلیل اتفاقات پیش‌بینی نشده در طول سفر، قبل از حرکت، تجهیزات داخل کیف را بررسی کنید تا حتما کامل و قابل استفاده باشند.

• چادر و کیسه خواب

برای کمپ زدن و استقرار در کویر، همراه داشتن چادر مسافرتی و کیسه‌خواب ضروری است. البته اگر در روز و برای چند ساعت کوتاه به سفر کویری می‌روید، احتمالا نیازی به این موارد ندارید. نکته مهم در انتخاب چادر، توجه به میزان ضدآبی پارچه و چندفصل بودن آن است. برای کیسه خواب هم باید دمای کامفورت آن را در نظر بگیرید. اگر نیاز به توضیحات بیشتر داشتید، به راهنمای خرید کیسه خواب در مجله آفرودبازار مراجعه نمایید.

• نقشه، قطب‌نما، GPS، چراغ قوه

وسایل مربوط به مسیریابی از مهم‌ترین تجهیزات برای هر سفر و آفرودی است. همیشه و حتی اگر به مسیر سفر خود آشنایی دارید، بازهم همراه داشتن نقشه یا وسیله مسیربابی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. زیرا، به هر دلیل ممکن است با شرایط پیش‌بینی نشده‌ای روبه‌رو شده و مجبور شوید از مسیر جدیدی حرکت کنید. همچنین چراغ‌‌قوه هم یکی دیگر از لوازم ضروری کمپینگ است. حتما در تمام سفرهای خود حداقل یک چراغ قوه کوچک همراه داشته باشید.

• لوازم بهداشتی

طبیعتا وقتی به طبیعت می‌روید و از مناطق مسکونی دور می‌شوید، باید خیلی از امورات خود را به شکل دیگری انجام دهید. یکی از موارد مهم، همراه داشتن لوازم بهداشتی برای مواقع ضروری است. دستمال مرطوب، ژل ضدعفونی کننده دست، کرم ضد آفتاب، اسپری دفع حشرات و ...، از مهم‌ترین اقلامی هستند که باید به همراه داشته باشید.

مواردی که نباید با خود به کویر ببریم؟

در مقابل مواردی که در بالا اشاره کردیم و لازم است آن‌ها را همراه خود داشته باشید، بعضی از لوازم وجود دارد که همراه داشتن آن‌ها در کویرگردی باعث مشکل یا زحمت شما می‌شود. به‌طور کلی لوازم اضافی سنگین و تجهیزات غیرکاربردی، مواردی هستند که نباید در سفرهای کویری همراه شما باشد. از متداول‌ترین وسایل اضافی می‌توان به این موارد اشاره کرد: لباس‌های چسبان، کفش نامناسب، طلا و جواهر و اشیا گران‌قیمت، لوازم برقی غیرضروری و ... .

کمپ زدن در کویر

بسیاری از افراد کمپ زدن در مناطق کویری را مشابه با جاهای دیگر تصور می‌کنند و از تفاوت‌ها و ویژگی‌های آن بی‌خبر هستند. در کویر به دلیل شرایط جوی خاص، وزیدن بادهای شدید و وجود جانداران خطرناک، باید به اصول خاصی در کمپ زدن توجه کرد. بهتر است برای دفعات ابتدایی، به همراه تور یا راهنمای حرفه‌ای به کویرگردی بروید و از سفر بدون راهنما خودداری کنید.

یکی از نکات مهم کمپینگ، برپایی چادر مناسب با محیط کمپینگ است. همچنین چادر باید در مکان هموار و ایمن نصب شده و به خوبی مهار شود. از نکات مهم دیگر، توجه به طبیعت منطقه و آسیب نرساندن به آن است. حواستان باشد به هیچ عنوان برای آماده‌سازی محل کمپ، به پوشش گیاهی منطقه صدمه‌ای وارد نکنید. در ادامه مقاله، به نکات مهمی که باید در کویرگردی مدنظر داشته باشید، می‌پردازیم.

چند نکته مهم در کویرگردی

• گرمازدگی: یکی از بدترین اتفاقاتی که در کویر می‌تواند برای شما رخ دهد، گرمازدگی است. مناطق کویری معمولا از آب‌وهوای گرم و خشک برخوردار هستند و به همین دلیل احتمال گرمازده شدن در این نقاط بالاست. با این وجود، اگر نکات مهم کویرگردی را رعایت کنید، بعید است که دچار مشکل شوید. حرکت در زمان تاریکی هوا و غروب خورشید، نوشیدن آب کافی، تغذیه مناسب و ... از فاکتورهای مهم برای جلوگیری از گرمازدگی است.
• مراقبت از طبیعت کویر: در هر مسافرتی، حفاظت از محیط زیست و توجه به حیات‌وحش منطقه، از مهم‌ترین اقدامات است. همیشه در حرکت و محل کمپینگ خود مراقب پوشش گیاهی و جانوری آن ناحیه باشید. به جا نگذاشتن رد و برگرداندن زباله‌ها با خود نیز، از نکات اساسی طبیعت گردی است.
• عدم ایجاد آلودگی صوتی: تولید صدای نامناسب با شرایط محیط، به‌طور کلی ناپسند است. ولی توصیه به عدم تولید آلودگی صوتی در کویر دلایل خاص خود را دارد. یکی از این دلایل، ایجاد مزاحمت برای کسانی هست که در نزدیکی شما کمپ زده‌اند و شاید به هر دلیلی شنیدن این صدا برای آن‌ها خوشایند نباشد. اما دلیل مهم دیگر، ایجاد مزاحمت برای جانداران آن منطقه است. کویرگردی در فصول پاییز و زمستان انجام می‌شود که معمولا زمان تولیدمثل برای بسیاری از جانوران است. ایجاد آلودگی صوتی، ممکن است روند تولیدمثل را مختل کند که گونه‌های مختلف جانوری را با خطر روبه‌رو خواهد کرد.
• قرار دادن زباله با فاصله از محل کمپ: تا زمانی که در محل کمپ استقرار دارید، زباله‌های خود را در فاصله چند متری از چادر قرار دهید. زیرا، زباله‌ها می‌تواند باعث جذب جانوران یا حشرات شود و خطراتی را برای شما به‌وجود آورند. همچنین به هیچ عنوان در یا پنجره چادر را باز نگذارید. ورود حشرات گزنده به چادر می‌تواند بسیار خطرناک باشد. نکته مهم دیگر اینکه کفش‌های خود را بیرون از چادر قرار ندهید، زیرا در اینصورت هم ورود عنکبوت، رتیل و ... به آن بعید نیست.

جاذبه‌های کویری ایران

ایران به دلیل مختصات جغرافیایی ویژه‌ای که دارد، دارای مناطق کویری زیاد و متنوعی است. باتوجه به استانی که منطقه کویری در آن واقع شده است، زمان و شرایط مناسب سفر به آن نقطه می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه، به معرفی چند مورد از جاذبه‌های کویری ایران خواهیم پرداخت. همچنین بازهم تاکید می‌شود بدون برنامه‌ریزی و تدارک مقدمات سفر، کویرگردی را شروع نکنید.

کویر مرنجاب: یکی از زیباترین و معروف‌ترین کویرهای ایران که در استان اصفهان واقع شده است، کویر مرنجاب نام دارد. همانند اکثر کویر‌های دنیا، فصل مناسب رفتن به مرنجاب هم، نیمه دوم سال است. از لحاظ جغرافیایی، این منطقه در شمال شهرستان آران و بیدگل قرار گرفته و میان جنگل‌های تاغ و دریاچه نمک محصور شده است.

کویر متین آباد: این منطقه اولین اکوکمپ ایران است که میان رمل‌های کویری بندریگ جای گرفته و در 60 کیلومتری جنوب شرقی کاشان قرار دارد. ویژگی خاص این کویر، وجود پوشش گیاهی سبز، توأمان با خشکی در منطقه است.

کویر ورزنه: بزرگترین سایت تفریحی کویری ایران در 116 کیلومتری استان اصفهان، کویر ورزنه است. این منطقه به دلیل برخورداری از امکانات تفریحی جذاب، مانند سافاری، زیپ لاین، پاراگلایدر، موتورهای چهارچرخ و ...، یک منطقه گردشگری خاص به حساب می‌آید. بادهایی که در این کویر می‌وزد منظره زیبایی از تپه‌های ماسه‌ای را به وجود می‌آورد که از خصوصیات آن است.

کلام پایانی

کویرگردی یکی از تجربه‌های متفاوتی است که اگر به درستی، بر اساس دانش قبلی و با آمادگی کامل انجام شود، به تجربه بسیار دلنشینی برای افراد شرکت‌کننده تبدیل خواهد شد. لذت پیاده‌روی یا آفرود روی شن‌های کویر و پستی و بلندی‌های آن در کمتر جایی قابل تکرار است. مهم‌ترین فاکتوری که این سفر را برای شما بدون مشکل و با بیشترین جذابیت می‌کند، توجه به نکات و همراه داشتن لوازم ضروری در آن است. مواردی که ما در این مقاله از مجله آفرودبازار به آن پرداختیم، مهم‌ترین عواملی هستند که باید در کویرگردی به آن‌ها توجه کنید. اما، با این حال اگر تازه‌کار هستید، حتما یک فرد باتجربه را همراه خود داشته باشید.